جدیدترین روش‌های جراحی تنگی نخاع 

مقدمه

تنگی نخاع یکی از مهم‌ترین و شایع‌ترین بیماری‌های ستون فقرات است که در صورت پیشرفت می‌تواند منجر به درد شدید، بی‌حسی، ضعف اندام، اختلال راه‌رفتن و حتی محدودیت دائمی عملکرد شود. افزایش سن، آرتروز، ضخیم‌شدن رباط‌ها، بیرون‌زدگی دیسک و تغییرات ساختاری مهره‌ها از عوامل اصلی این بیماری هستند.

در سال‌های اخیر، پیشرفت‌های قابل‌توجهی در روش‌های درمانی و جراحی تنگی نخاع ایجاد شده است. این روش‌ها با کمترین میزان تهاجم، زمان نقاهت کوتاه‌تر و حفظ بافت‌های سالم طراحی شده‌اند.
در این مقاله، جدیدترین روش‌های جراحی تنگی نخاع و نکات مهم برای انتخاب بهترین روش درمان در شیراز را بررسی می‌کنیم.

تنگی نخاع چیست و چه زمانی جراحی لازم است؟

تنگی نخاع به معنای کاهش فضای عبور نخاع و ریشه‌های عصبی است. این کاهش فضا باعث ایجاد فشار روی اعصاب می‌شود. در مراحل اولیه، درمان‌های غیرجراحی مؤثرند، اما در موارد پیشرفته، جراحی بهترین و مؤثرترین راه درمان است.

جراحی زمانی ضرورت دارد که:

• ضعف یا بی‌حسی اندام‌ها تشدید شود

• درد مقاوم به درمان‌های دارویی و فیزیوتراپی باشد

• اختلال راه‌رفتن یا لنگش عصبی ایجاد شود

• فشار واضح بر نخاع در MRI مشاهده شود

• مشکلات ادراری–روده‌ای پدید آید

عدم درمان به‌موقع می‌تواند منجر به آسیب عصبی دائمی شود.

جدیدترین روش‌های جراحی تنگی نخاع

در ادامه، به‌روزترین و استانداردترین روش‌های جراحی که در ایران و جهان، از جمله در شیراز توسط متخصصین باتجربه انجام می‌شود را معرفی می‌کنیم.

۱. جراحی کم‌تهاجمی (Minimally Invasive Spine Surgery — MISS)

این روش یکی از مدرن‌ترین تکنیک‌هاست که با کوچک‌ترین برش پوستی انجام می‌شود.

مزایا:

• کمترین آسیب به عضلات

• کاهش خونریزی

• درد کمتر پس از جراحی

• بستری کوتاه

• بازگشت سریع به فعالیت‌های روزمره

این روش برای مواردی که تنگی محدود و قابل دسترس باشد، بسیار مناسب است.

۲. لامینوتومی و دکمپرشن هدفمند (Laminotomy & Decompression)

در این تکنیک بخشی از لامینا و استخوان‌های فشرده‌کننده برداشته می‌شود تا فشار از روی نخاع کاهش یابد.

مزایا:

• حفظ ساختار طبیعی ستون فقرات

• مناسب برای بیماران مسن

• کاهش علائم عصبی در مدت کوتاه

۳. لامینکتومی کلاسیک (Laminectomy)

روش استاندارد و قدیمی‌تر که در موارد تنگی شدید کانال نخاعی به‌کار می‌رود.

برای چه کسانی مناسب است؟

• تنگی چندسطحی

• آرتروز شدید

• برجستگی‌های استخوانی وسیع

۴. جراحی تنگی نخاع همراه با فیوژن (Decompression + Fusion)

در مواردی که ناپایداری مهره‌ها وجود داشته باشد، پس از برداشتن فشار، مهره‌ها با پیچ و پلیت تثبیت می‌شوند.

دلایل نیاز به فیوژن:

• لغزش مهره (Spondylolisthesis)

• بی‌ثباتی ستون فقرات

• جراحی‌های قبلی ناکامل

• تنگی شدید و چندسطحی

۵. جراحی به روش لوله‌ای (Tubular Retractor System)

این روش یکی از جدیدترین تکنیک‌های کم‌تهاجم در دنیا است.

مزایا:

• برش ۲ تا ۳ سانتی‌متری

• حداقل صدمه بافتی

• کاهش بی‌حسی و درد پس از عمل

• مناسب برای بیماران با ریسک جراحی بالا

۶. روش اندوسکوپی ستون فقرات (Endoscopic Spine Surgery)

در این روش با کمک دوربین فوق‌دقیق، فشار از روی اعصاب برداشته می‌شود.

مزایا:

• بدون شکاف بزرگ

• خونریزی بسیار کم

• خروج سریع بیمار از بیمارستان

• نتیجه مناسب در بیماران جوان و دارای تنگی محدود

تجربه بالینی: انتخاب درست روش جراحی در شیراز

در تجربه دکتر نوید فرزین، بیماران مبتلا به تنگی نخاع که درمان مناسب و به‌موقع دریافت می‌کنند:

• ۷۵٪ بهبود قابل‌توجه در درد کمر و پا

• بازگشت توانایی راه‌رفتن در کمتر از ۲ هفته

• کاهش نیاز به داروهای مسکن

را تجربه می‌کنند.

انتخاب روش جراحی به موارد زیر بستگی دارد:

• شدت تنگی در MRI

• سن بیمار

• وجود دیسک هم‌زمان

• سابقه جراحی قبلی

• میزان ناپایداری مهره‌ها

مزایای جراحی تنگی نخاع

• رفع فشار از نخاع و اعصاب

• کاهش درد پا و کمر

• افزایش سرعت راه‌رفتن

• بهبود کیفیت خواب

• جلوگیری از آسیب عصبی دائمی

• بازگشت به فعالیت‌های روزمره

عوارض احتمالی (کمیاب اما مهم) جراحی تنگی نخاع

تمام جراحی‌ها—even minimally invasive—ممکن است عوارض داشته باشند، از جمله:

• عفونت

• خونریزی

• بی‌حسی موقت

• نیاز به جراحی مجدد در موارد نادر

اما با انتخاب جراح باتجربه و روش مناسب، احتمال این عوارض به میزان قابل توجهی کاهش می‌یابد.

مراقبت‌های بعد از جراحی تنگی نخاع

• راه‌رفتن کوتاه‌مدت از روز اول

• پرهیز از نشستن طولانی

• مصرف منظم داروها

• انجام فیزیوتراپی طبق برنامه

• پرهیز از بلندکردن اجسام سنگین

• مراجعه به‌موقع برای معاینه پس از عمل

سؤالات متداول (FAQ) جراحی تنگی نخاع

تنگی نخاع چگونه تشخیص داده می‌شود؟

تشخیص با بررسی دقیق MRI، معاینه عصبی، نوار عصب و عضله (EMG–NCV) و شرح‌حال بیمار انجام می‌شود. MRI مهم‌ترین ابزار تشخیص شدت تنگی است.

آیا برای همه بیماران تنگی نخاع جراحی لازم است؟

خیر. بسیاری از بیماران با روش‌های غیرجراحی مانند فیزیوتراپی تخصصی، دارودرمانی یا تزریق اپیدورال بهبود می‌یابند. جراحی فقط زمانی توصیه می‌شود که فشار شدید بر نخاع یا ضعف پیشرونده وجود داشته باشد.

بهترین روش جراحی تنگی نخاع کدام است؟

به نوع و شدت تنگی بستگی دارد. روش‌های کم‌تهاجمی (MISS)، لامینوتومی، اندوسکوپی یا فیوژن؛ هرکدام بر اساس MRI و وضعیت بیمار انتخاب می‌شود.

مدت بستری پس از جراحی چقدر است؟

در روش‌های کم‌تهاجمی معمولاً ۲۴ تا ۴۸ ساعت، اما در جراحی‌های وسیع یا چندسطحی ممکن است ۲ تا ۳ روز نیاز باشد.

زمان بازگشت به کار بعد از جراحی تنگی نخاع چقدر است؟

بسته به نوع جراحی و شرایط بیمار، بین ۲ تا ۶ هفته متغیر است.
روش‌های کم‌تهاجمی بازگشت سریع‌تری دارند.

آیا جراحی تنگی نخاع خطرناک است؟

مانند هر جراحی ستون فقرات، خطراتی مانند عفونت یا بی‌حسی موقت وجود دارد؛ اما با انتخاب جراح باتجربه، این ریسک‌ها تا حد زیادی کاهش می‌یابد.

آیا ممکن است تنگی نخاع دوباره برگردد؟

در برخی موارد، به‌خصوص در بیماران دارای آرتروز پیشرفته، امکان بازگشت وجود دارد. بااین‌حال، فیزیوتراپی و اصلاح سبک زندگی احتمال عود را کاهش می‌دهد.

آیا بیمه هزینه جراحی تنگی نخاع را پوشش می‌دهد؟

بله. بیشتر بیمه‌های پایه و تکمیلی هزینه را تا حد زیادی پوشش می‌دهند. میزان دقیق بسته به نوع بیمه متفاوت است.

چرا دکتر نوید فرزین؟

متخصص و جراح مغز، اعصاب و ستون فقرات در شیراز

دکتر نوید فرزین با شماره نظام پزشکی ۱۰۰۳۵۹، از برجسته‌ترین جراحان مغز و اعصاب و ستون فقرات در شیراز است. ایشان با گذراندن دوره تخصصی در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تهران و داشتن بیش از ۱۲ سال تجربه حرفه‌ای، توان علمی و مهارت جراحی بسیار بالایی در مدیریت بیماری‌های پیچیده مغزی و نخاعی دارند.

ویژگی‌های برجسته دکتر نوید فرزین

۱. تجربه گسترده در جراحی‌های تخصصی ستون فقرات

ایشان در بیمارستان‌های میرحسینی، بیمارستان MRI، و بیمارستان شفا فعالیت دارند و تاکنون صدها جراحی موفق شامل:

• جراحی تنگی نخاع کمر و گردن

• جراحی دیسک کمر و گردن با حداقل تهاجم

• جراحی شکستگی‌های ستون فقرات

• جراحی تومورهای مغزی و نخاعی

را انجام داده‌اند.

۲. تسلط کامل بر روش‌های کم‌تهاجمی و پیشرفته

دکتر فرزین از تکنیک‌های روز مانند:

• MISS (جراحی کم‌تهاجمی ستون فقرات)

• جراحی لوله‌ای

• اندوسکوپی ستون فقرات

• فیوژن پیشرفته با پلیت و پیچ‌های استاندارد

برای کاهش درد و کوتاه‌تر شدن دوران نقاهت بیماران استفاده می‌کنند.

۳. تشخیص دقیق و رویکرد علمی

ترکیب بررسی MRI، تست‌های عصبی، شرح‌حال دقیق و معاینه حرفه‌ای باعث افزایش دقت تشخیص و انتخاب بهترین روش درمان می‌شود.

۴. پرهیز از جراحی غیرضروری

ایشان تا حد امکان از درمان‌های غیرجراحی مانند فیزیوتراپی تخصصی، دارودرمانی هدفمند و تزریق بلاک عصبی استفاده می‌کنند و تنها در صورت ضرورت واقعی جراحی را توصیه می‌نمایند.

۵. همراهی بیمار از ابتدا تا بهبودی کامل

برنامه توان‌بخشی، توصیه‌های حرکتی، پیگیری بعد از عمل و آموزش کامل به بیمار، از نقاط قوت کلینیک دکتر فرزین است.

یک مقاله معتبر خارجی درباره موفقیت جراحی تنگی نخاع

در ادامه خلاصه‌ای علمی از یک مقاله معتبر خارجی درباره موفقیت جراحی تنگی نخاع آورده شده است:

مطالعه‌ای که در سال ۲۰۲۲ در The Spine Journal منتشر شد، نشان داد بیمارانی که تحت جراحی دکمپرشن (کاهش فشار از روی نخاع) قرار گرفتند، در مدت ۳ تا ۶ ماه پس از عمل، به‌طور متوسط:

• ۷۰٪ کاهش درد پا

• ۶۵٪ بهبود توانایی راه‌رفتن

• افزایش قابل‌توجه کیفیت زندگی

داشتند. این مطالعه تأکید می‌کند که انتخاب روش مناسب جراحی و تشخیص دقیق بر اساس MRI، مهم‌ترین عوامل در موفقیت درمان هستند.

مطالعه روش‌های درمان تنگی نخاع

اگر به دنبال آشنایی با بهترین و جدیدترین روش‌های درمان تنگی نخاع هستید،
یا می‌خواهید بدانید کدام روش برای شما مناسب است،
می‌توانید برای بررسی MRI و دریافت برنامه درمانی تخصصی اقدام کنید.

درباره دکتر نوید فرزین – متخصص جراحی مغز، اعصاب و ستون فقرات

• شماره نظام پزشکی: ۱۰۰۳۵۹

• فارغ‌التحصیل دانشگاه شهید بهشتی تهران

• بیش از ۱۲ سال تجربه حرفه‌ای

• فعال در بیمارستان‌های: میرحسینی، MRI شیراز و بیمارستان شفا

حوزه‌های اصلی فعالیت:

• جراحی تنگی نخاع کمر و گردن

• جراحی دیسک کمر و گردن

• جراحی تومورهای مغزی و نخاعی

• درمان سکته‌های مغزی

• جراحی شکستگی‌های ستون فقرات

• درمان صرع، میگرن و دردهای عصبی

هدف درمانی:

ارائه درمان دقیق، علمی و کم‌تهاجمی برای بازگشت سریع‌تر بیمار به زندگی بدون درد.

📍 آدرس مطب: شیراز، بلوار زند، نبش خیابان بیست متری (هفت تیر)، مجتمع پزشکی شیراز، طبقه3، واحد 303

📞 برای رزرو نوبت: رزرو نوبت آنلاین در مطب دکتر نوید فرزین